Kiedy dziecko osiąga dojrzałość szkolną?

Moment, w którym dziecko pierwszy raz idzie do szkoły jest przeżyciem nie tylko dla niego samego, ale również dla jego rodziców. Jest to moment przełomowy, moment radości i zadumy. Rodzice, nauczyciele mają różnorakie obawy czy dziecko poradzi sobie z tak wielką zmianą? Czy będzie potrafiło podporządkować się szkolnej dyscyplinie? Czy wejdzie w pozytywne relacje z rówieśnikami i nauczycielami? Czy wreszcie da sobie radę z przyswajaniem materiału szkolnego.

DEFINICJA DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ:

Dojrzałość szkolna według znanego polskiego pedagoga Stefana Szumana to poziom rozwoju w sferach: fizycznej, umysłowej, emocjonalnej i społecznej, który czyni dziecko wrażliwym i podatnym na nauczanie i wychowanie w pierwszej klasie szkoły podstawowej. Zapoznajmy się zatem pokrótce z każdą z wyżej wymienionych sfer.

Sfera fizyczna – dobra koordynacja ruchów, w szczególności rąk i palców, co jest ważne w nauce pisania. Dziecko pretendujące do pójścia do szkoły powinno być odporne na zmęczenie i dysponować odpowiednim dla swojego wieku zasobem sił fizycznych. Dobra sprawność rąk, koordynacja ruchowa oraz koordynacja ruchowo – wzrokowa będą szczególnie potrzebne podczas bardzo różnorodnych zajęć w  szkole, od pisania począwszy, poprzez kolorowanie, na wycinaniu i wydzieraniu skończywszy.

Sfera umysłowa – dziecko dojrzałe umysłowo interesuje się nauką szkolną i wszystkim co jej dotyczy, czyli czytaniem, pisaniem, liczeniem. Potrafi skupić uwagę przez dłuższy czas na jednej czynności i co ważne potrafi rozpoczęte zadanie doprowadzić do końca. Dziecko dojrzałe umysłowo potrafi bez problemu porozumiewać się z innymi, zaś jego mowa jest poprawna artykulacyjnie. Bez problemu rozumie przekazywane mu polecenia, instrukcje czy wiadomości.

Sfera emocjonalna – dziecko dojrzałe emocjonalnie odczuwa więź ze swoim najbliższym otoczeniem. Odpowiednio reaguje na pozytywne bądź negatywne uwagi dotyczące zachowania lub nauki. Nie ma napadów złości, nie płacze z błahego powodu, nie popada w częste konflikty z rówieśnikami. Znaczy to, że potrafi odpowiednio do swojego wieku panować nad swoimi emocjami, potrafi je kontrolować.

Sfera społeczna – dziecko dojrzałe w sferze społecznej bez problemów nawiązuje kontakty z innymi. Nie ma problemów z przestrzeganiem zasad i reguł, potrafi współżyć w grupie. Jest samodzielne w podstawowych czynnościach, a więc – myciu się, ubieraniu, pakowaniu plecaka czy odrabianiu zadania domowego. Dziecko powinno umieć odróżnić co dobre, a co złe oraz wiedzieć jak należy prawidłowo przechodzić przez jezdnię.

Powyżej tylko pokrótce przedstawiłam jakie cechy charakteryzują dziecko gotowe pójść do szkoły. Bardzo ważna w przygotowaniu dziecka do szkoły jest współpraca nauczyciela z rodzicami. Rodzice muszą zdawać sobie sprawę, że dziecko może inaczej zachowywać się w domu, a inaczej w przedszkolu. Powinni obiektywnie podchodzić do uwag nauczyciela i wykazywać zainteresowanie pracą dziecka.

Pamiętać trzeba również, że jedne dzieci dojrzałość szkolną osiągają bardzo szybko, a inne bardzo wolno i nie oceniajmy dziecka po jego zdolnościach, ale nauczmy je wierzyć w siebie i we własne możliwości okazując mu zrozumienie, zainteresowanie i poświęcając czas.

Bibliografia:

1. Wilgocka – Okoń B., Gotowość szkolna dzieci sześcioletnich, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2003.

Opracowała: mgr Patrycja Cholch